آیا با نزدیک شدن به فصل تابستان، آسیب‌های دندانی افزایش پیدا می‌کنند؟
فهرست مطالب
با رسیدن فصل تابستان، بسیاری از ما به فکر تعطیلات، سفر، بستنی، خوراکی‌های خنک و روزهای آفتابی می‌افتیم. اما در میان این حال و هوای تابستانی، مسئله‌ای کمتر به آن توجه می‌شود، سلامت دهان و دندان است. شاید عجیب به نظر برسد، اما تابستان می‌تواند به دلایل مختلفی باعث افزایش آسیب‌های دندانی شود؛ به‌ویژه در کودکان و نوجوانان که در این فصل بیش از هر زمان دیگری فعال هستند.
در این مقاله بررسی می‌کنیم که چرا در فصل تابستان احتمال آسیب‌های دندانی بیشتر می‌شود و چطور می‌توان با مراجعه به موقع به دندانپزشکی از این آسیب‌ها پیشگیری کرد.
1. افزایش مصرف خوراکی‌های سرد، شیرین و اسیدی و آسیب به دندان ها
تابستان با خودش تنوعی از خوراکی‌های خنک و خوشمزه می‌آورد. خوراکی‌هایی مثل بستنی، یخمک، نوشابه، دلستر، آب‌میوه‌های صنعتی، لواشک، آلوچه، چیپس سرکه‌ای و حتی برخی میوه‌های تابستانیِ ترش مثل آلبالو و زردآلو، در این فصل بیشتر مصرف می‌شن. هرچند این خوراکی‌ها بسیار وسوسه‌انگیز هستن، اما از نگاه دندانپزشکی، تهدید جدی برای سلامت دندان محسوب می‌شن.
چرا این خوراکی‌ها برای دندان مضر هستند؟
الف) قند بالا و تغذیه باکتری‌ها:
بسیاری از خوراکی‌های تابستانی، به‌ویژه بستنی، نوشیدنی‌های شیرین و آب‌میوه‌های صنعتی، حاوی مقدار زیادی قند هستند. باکتری‌های موجود در دهان از این قندها تغذیه می‌کنند و در فرآیند متابولیسم‌شان، اسید تولید می‌کنند. این اسیدها مینای دندان را تخریب کرده و فرآیند پوسیدگی را آغاز می‌کنند.
ب) خاصیت اسیدی خوراکی‌ها:
برخی از خوراکی‌های محبوب تابستانی، مثل لواشک، آلوچه، نوشابه، آب‌لیمو و دلستر، خاصیت اسیدی بالایی دارن. این اسیدها مستقیماً مینای دندان رو تضعیف می‌کنن و در صورت مصرف مکرر، باعث فرسایش مینای دندان (erosion) می‌شن. دندونی که مینای ضعیفی داره، زودتر دچار پوسیدگی یا حساسیت می‌شه.
ج) سرد بودن بیش از حد و تحریک عصب دندان:
بستنی، یخ، نوشیدنی‌های خیلی سرد و یخمک باعث تحریک دندان‌های حساس می‌شن. افرادی که مینای دندان‌شون نازک شده یا لثه‌های تحلیل‌رفته دارن، ممکنه با خوردن خوراکی‌های خیلی سرد دچار درد ناگهانی یا تیر کشیدن دندان بشن.
تاثیر مصرف مداوم این خوراکی‌ها در طول تابستان
در فصل تابستان، کودکان و نوجوانان معمولاً ساعت‌های بیشتری در خانه یا بیرون از مدرسه هستند و همین موضوع باعث می‌شه که دسترسی و زمان بیشتری برای مصرف خوراکی‌های شیرین و ترش داشته باشن. اگر بهداشت دهان به‌خوبی رعایت نشه، تجمع این نوع خوراکی‌ها در طول روز تأثیر منفی شدیدی بر سلامت دندان‌ها خواهد داشت. مصرف مداوم این خوراکی‌ها در طی چند هفته، می‌تونه زمینه‌ساز پوسیدگی‌های شدید، ایجاد لکه‌های سفید روی دندان (نشانه آغاز پوسیدگی)، و حتی بوی بد دهان بشه.
راهکارهایی برای کنترل آسیب به دندان ها:
خوراکی‌های شیرین و ترش را به‌صورت محدود و در زمان مشخصی مصرف کنید.
بعد از مصرف، حتماً دهان را با آب بشویید یا آدامس بدون قند بجوید تا بزاق تحریک شود.
در صورت امکان، مسواک بزنید یا با دهان‌شویه فلورایددار دهان خود را پاک‌سازی کنید.
مصرف خوراکی‌های طبیعی‌تر مثل میوه‌های تازه، خیار یا ماست خانگی به‌جای تنقلات صنعتی توصیه می‌شود.
2. اختلال در روتین بهداشت دهان و دندان
تابستان معمولاً با تعطیلی مدارس، سفر رفتن یا تغییر در برنامه روزانه همراه است. در چنین شرایطی، مخصوصاً کودکان و نوجوانان ممکن است مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را فراموش کنند یا به تعویق بیندازند.
این بی‌نظمی‌ها باعث تجمع پلاک میکروبی، ایجاد پوسیدگی و بوی بد دهان می‌شود. در سفرها هم اگر وسایل بهداشت دهان همراه نباشد یا در دسترس قرار نگیرد، این وضعیت بدتر می‌شود.
3. افزایش فعالیت‌های بدنی و احتمال ضربه به دندان
تابستان فصل فعالیت‌های ورزشی، دوچرخه‌سواری، اسکیت، فوتبال و بازی‌های پرتحرک در فضای باز است. هرچند این فعالیت‌ها برای سلامت عمومی بسیار مفید هستند، اما خطر زمین خوردن، ضربه به صورت و شکستن یا لب‌پریدگی دندان‌ها را هم بیشتر می‌کنند.
برای پیشگیری از این نوع آسیب‌ها به‌ویژه در بچه‌ها، استفاده از محافظ دندان در ورزش‌های پرخطر توصیه می‌شود.
4. کاهش بزاق به دلیل گرما و کم‌آبی بدن
هوای گرم تابستان باعث تعریق زیاد و در نتیجه کم‌آبی بدن می‌شود. زمانی که بدن کم‌آب می‌شود، ترشح بزاق در دهان هم کاهش می‌یابد. بزاق نقش بسیار مهمی در شست‌وشوی دهان، خنثی کردن اسیدها و جلوگیری از پوسیدگی دارد.
دهان خشک، یکی از عوامل اصلی ایجاد پوسیدگی و بوی بد دهان است. بنابراین نوشیدن مکرر آب و حفظ آب بدن در تابستان برای سلامت دندان‌ها اهمیت زیادی دارد.
5. تأخیر در مراجعه به دندانپزشکی و بررسی دندان ها
تابستان معمولاً فصل سفر، تفریح، اردوهای خانوادگی و تغییر سبک زندگی است. افراد به‌ویژه خانواده‌هایی که فرزند محصل دارند، سعی می‌کنند از تعطیلات تابستانی برای استراحت و گردش استفاده کنند. در این میان، مراجعه به دندانپزشک اغلب به تعویق می‌افتد یا کاملاً فراموش می‌شود.
اما این تأخیر، به‌ویژه برای کسانی که مشکلات دندانی خفیف یا زمینه‌ای دارند، می‌تواند تبعات جدی به‌همراه داشته باشد.
چرا مردم در تابستان مراجعه به دندانپزشک را به تعویق می‌اندازند؟
مشغله‌های سفر و تفریح: افراد معمولاً ترجیح می‌دهند زمان خود را برای تفریح و برنامه‌های خانوادگی صرف کنند، نه برای ویزیت‌های پزشکی.
تصور نادرست از اهمیت مشکل: بسیاری از افراد فکر می‌کنند اگر دردی ندارند، پس نیازی به مراجعه هم نیست. در حالی که برخی مشکلات دهان و دندان مانند پوسیدگی یا تحلیل لثه در مراحل اولیه بدون درد هستند.
کودکان خارج از فضای مدرسه: در طول سال تحصیلی، والدین معمولاً به توصیه‌های مدارس برای معاینات دندانی توجه می‌کنند. اما در تابستان، چون خبری از این پیگیری‌ها نیست، پیگیری درمان‌ها هم به فراموشی سپرده می‌شود.
تأخیر در پیگیری درمان‌های نیمه‌کاره: بیمارانی که مراحل درمانی مثل عصب‌کشی، ترمیم یا ارتودنسی را آغاز کرده‌اند، ممکن است به دلیل سفر یا تعویق در وقت گرفتن، درمان را نیمه‌کاره رها کنند که همین موضوع باعث آسیب‌های جدی بعدی می‌شود.
تأخیر در مراجعه به دندانپزشکی چه پیامدهایی دارد؟
تشدید پوسیدگی دندان: اگر در مراحل اولیه برای یک پوسیدگی کوچک اقدام نشود، ممکن است به عصب برسد و نیاز به درمان ریشه (عصب‌کشی) یا حتی کشیدن دندان پیدا کند.
بروز آبسه یا عفونت‌های دندانی: برخی پوسیدگی‌ها یا مشکلات لثه‌ای که در ظاهر بی‌خطرند، ممکن است ناگهان در سفر یا تعطیلات تبدیل به یک عفونت دردناک یا اورژانسی شوند.
آسیب به درمان‌های قبلی: روکش، پرکردگی یا حتی لمینت‌ها در صورت ترک‌خوردگی یا افتادن باید سریع ترمیم شوند. بی‌توجهی به این مشکلات باعث شکست درمان و صرف هزینه مجدد خواهد شد.
اختلال در برنامه درمان ارتودنسی: افرادی که تحت درمان ارتودنسی هستند، در صورت عدم مراجعه منظم برای تنظیم سیم‌ها یا چکاپ، ممکن است نتیجه درمان‌شان ضعیف شده یا مدت آن طولانی‌تر شود.
تابستان، فرصتی طلایی برای معاینه دندان‌ها
جالب است بدانید که تابستان از بسیاری جهات، بهترین زمان برای مراجعه به دندانپزشک محسوب می‌شود:
دانش‌آموزان در تعطیلات هستند و بدون استرس از مدرسه یا امتحان، وقت کافی برای درمان دارند.
برنامه‌ها منعطف‌تر است و می‌توان با آسودگی بیشتری وقت دندانپزشکی گرفت.
پیشگیری
چطور در تابستان از دندان‌ها مراقبت کنیم؟
برای پیشگیری از آسیب‌های دندانی در تابستان رعایت نکات زیر پیشنهاد می‌شود:
مصرف خوراکی‌های شیرین و اسیدی را محدود کنید.
بعد از خوردن این خوراکی‌ها، حتماً آب بنوشید یا دهان را بشویید.
روزی دو بار مسواک بزنید و حداقل یک بار از نخ دندان استفاده کنید.
در سفر، یک کیت بهداشت دهان همراه داشته باشید.
اگر ورزش‌های پرخطر انجام می‌دهید، از محافظ دندان استفاده کنید.
در صورت بروز هرگونه مشکل یا درد، مراجعه به دندانپزشک را به تأخیر نیندازید.
هر فصل چالش‌های خاص خود را دارد و تابستان هم از این قاعده مستثنی نیست. با کمی دقت و رعایت بهداشت دهان و دندان، می‌توان از تابستانی پر از لبخند و بدون درد دندان لذت برد. اگر مدت زیادی از آخرین ویزیت دندانپزشکی‌تان گذشته یا نیاز به بررسی وضعیت دهان و دندان دارید، همین حالا وقت ویزیت رایگان کلینیک دکتر قاضی در سعادت آباد را با مراجعه به صفحه تماس با ما، تنظیم کنید.
بدون نظر